فتنه شناسی در قرآن و نهج البلاغه با تأکید بر راهکارهای حفظ سلامت فرد

مسئله فتنه ارتباط تنگاتنگی با مسئله امنیت و سلامت روحی- روانی فرد و جامعه دارد و می تواند تاثیرات عمیقی بر حرکت فرد و جامعه به سوی کمال و تعالی داشته باشد. به همین دلیل در قرآن کریم و روایات ائمه معصومین ? از جهات مختلفی به این امر پرداخته شده است و با بیان آثار مخرب فتنه بر فرد و جامعه، همواره به ارائه راهکارها و شیوه های مبارزه با فتنه های گوناگون، مسیر روشن و درست در برابر آسیبهای آن را برای ما ترسیم نموده اند. پیش بینی وقوع حوادث و آسیبهای ناشی از فتنه و اقدامات پیشگیرانه از آنها، شناسایی عوامل و ریشه ها، ویژگی های فتنه گران، آثار مثبت و منفی که فتنه ها از خود به جای می گذارند و آشنایی با نحوه به وجود آمدن فتنه های صدر اسلام از جمله مواردی است که در این پژوهش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه ریشه فتنه ها، خواهشهای نفسانی، دنیاطلبی، رذایل اخلاقی از قبیل: خودخواهی، حسد و امثال آن می باشد که با شناسایی آنها می توان این بیماری خطرناک را درمان نمود. فتنه به مفهوم اختیار و امتحان می تواند جنبه مثبت به خود گیرد، زیرا در آزمون است که ارزشها شناخته می شود و مثبت و منفی آن نمایان می گردد، لذا فتنه آنجا که باعث تحول انسان می شود و مشکلات را می نمایاند، بار مثبت را دارد ولی اگر انسان دقت لازم را معمول ندارد، فتنه می تواند چه از درون خود انسان باشد و چه از بیرون، به وی لطمه زند، مثل فتنه کربلا؛ که حُرّ را آگاه می کند و نجات می دهد و عمر سعد را به ورطه هلاکت می افکند. قرآن و نهج البلاغه برای مقابله برای فتنه های آسیب رسان راهکارهای متنوع ارائه می دهند که بعضاً خود انسان باید در نفس خود اعمال نماید مثل تقویت تقوا برای جلوگیری از نفوذ هواهای نفسانی و بصیرت و هوشیاری در برابر فتنه های دیگران. بی تردید شناخت فتنه و مراقبت از نفوذ آن می تواند جامعه را سالم نگه دارد، بنابراین تبعیت از قرآن و رهبری دینی و تعالیم آسمانی به ویژه فرامین ائمه معصومین ? می تواند اثرات فتنه را حل نموده و سلامتی و امنیت فرد و جامعه را فراهم سازد. نتیجه این پژوهش یک جمله روشن و مبرهن است که؛ فتنه ها دارای آسیبهای فراوانی هستند و برای پیشگیری از این آسیبها و حفظ سلامت افراد جامعه باید آگاهی و بصیرت، باورها و اعتقادات آنان تقویت شده و از راه آموزشهای گوناگون، آمادگی لازم را جهت مقابله با فتنه ها، در آنها ایجاد کرد.